Arianizm określany jest raczej jako pewna idea, a nie odrębny, zamknięty Kościół. Doktryny, które opierają się na poglądach arianizmu to m.in Chrystadelfianie, a także Świadkowie Jehowy. Jakie są założenia arianizmu? Czym charakteryzuje się ten odłam religijny i jakie są jego najważniejsze cechy?
Czym jest Arianizm?
Arianizm jest doktryną teologiczną. Za założyciela uznaje się Ariusza żyjącego w Egipcie. Pełnił on funkcję prezbitera Kościoła znajdującego się w Aleksandrii. Najważniejszym poglądem, który wyodrębnia arianizm spośród innych wierzeń, jest odrzucenie istnienie Trójcy Świętej. Arianie podążają nurtem monoteizmu. Według nich, Bóg jest tylko jeden. Choć wierzą w istnienie Jezusa Chrystusa, uznają, że został on zrodzony z Boga, a nie jest jedną z jego postaci. Ten odłam uznawany jest za heretyczny przez przedstawicieli Kościoła katolickiego. Odrzuca bowiem jeden z najważniejszych dogmatów prawdziwej wiary katolików.
Arianizm – charakterystyka
Czym charakteryzuje się arianizm?
- Jego przedstawiciele uważają, że Jezus jest poddany swojemu ojcu – tym samym, Bóg go stworzył. Interpretując szerzej ten pogląd, kolejnym wnioskiem jest to, że do momentu narodzin Chrystusa, Bóg był jedyną istotą wyższą. Tylko Bóg Ojciec jest wieczny – Jezus zaistniał w czasie podczas narodzin w Betlejem;
- Jezus nie jest Bogiem. Jest jedynie jego odbiciem, stworzonym na jego podobieństwo;
- Zaprzeczenie istnieniu Trójcy Świętej określane jest jako antytrynitaryzm. Poglądy Ariusza w znacznym stopniu wpłynęły na rozwój tego rodzaju teorii;
- Plemiona germańskie bardzo chętnie przyjęły doktrynę Ariusza i władcy ariańscy rządzili na zachodnich ziemiach aż do 8 stulecia naszej ery.
Arianizm – kontrowersja czy osobny odłam?
Arianizm od zawsze był kontrowersyjny. Już w 325 r. na Soborze Nicejskim, a także nieco później – podczas Soboru Konstantynopolitańskiego – uznano go za całkowicie heretyczny system wierzeń. Teorie te zostały jednoznacznie zakazane. Największą popularnością cieszył się wśród Gotów, jednak około 8 wieku zaczął stopniowo zanikać. Do filozofii arianizmu zaczęto wracać w XVI w. Reformacja była czasem, kiedy do tez Ariusza nawiązywali m.in Polacy.
Na terytorium Rzeczpospolitej zagwarantowano w tym okresie absolutną wolność wyznaniową. Bracia Polscy, którzy przyjęli wierzenia arian, charakteryzowali się liberalnym podejściem do wielu spraw. Znacząco wpłynęli na sytuację społeczną kobiet, rozwijali system edukacji, a także dbali o sprawiedliwość na różnych płaszczyznach. Jednak niespełna 100 lat później, w Polsce zakazane zostało powielanie wierzeń ariańskich i nakazano wszystkim jego wyznawcom przejście na katolicyzm.