Buddyzm jest religią, która opiera się na Czterech Szlachetnych Prawdach, a także na Ośmiorakiej Ścieżce. Są to treści głoszone przez Siddharthę Gautamę zwanego Buddą, a głównym celem wyznawców buddyzmu jest osiągnięcie stanu, w którym ustaje cierpienie. Szacuje się, że jest to piąta, najliczebniejsza religia na całym świecie – wyprzedzana jedynie przez konfucjanizm, hinduizm, islam i chrześcijaństwo. Jakie są najważniejsze założenia buddyzmu?
Cztery Szlachetne Prawdy – czym są?
Myśl buddyjska znajduje swój początek w naukach Buddy. Różnorodne prądy i nurty zaczęły powstawać po jego śmierci. Choć istnieją różne odmiany buddyzmu, są pewne cechy i wierzenia, które łączą wszystkich wyznawców tej religii. Fundamentem wierzeń są Cztery Szlachetne Prawdy.
- O cierpieniu – człowiekowi przez całe życie towarzyszy cierpienie. Jest ono obecne m.in podczas narodzin, śmierci, rozpaczy, rozłąki czy tęsknoty.
- O przyczynie cierpienia – buddyzm uznaje, że przyczyną cierpienia są wszelkiego rodzaju pragnienie;
- O ustaniu cierpienia – aby cierpienie mogło ustać, niezbędne jest pozbycie się wszystkich oczekiwań, wyrzeczenie się pragnień i zaniechanie pożądania;
- O ścieżce prowadzącej do ustania cierpienia – tylko jedna droga prowadzi do ustania cierpienia, a jest nią Ośmiostopniowa Ścieżka.
Wyznawcy buddyzmu wierzą, że szczęście zależy nie tyle od zewnętrznych czynników, co od przeżyć wewnętrznych, myśli i emocji. Aby prowadzić zdrowe i spokojne, wartościowe życie, należy posiąść umiejętność rozwijania poczucia wewnętrznego spokoju. Nieodzownym elementem życia jest też dbanie o stabilność emocjonalną. Buddyzm uznawany jest za system wierzeń, który opiera się na realnych doświadczeniach zdobytych w prawdziwym życiu. Aby możliwe było osiągnięcie ostatecznego celu – jakim jest zakończenie cierpienia – należy kierować się w swoim życiu Szlachetną Ośmiostopniową Ścieżką.
Szlachetna Ośmiostopniowa Ścieżka – charakterystyka
Jak wygląda codzienne życie wyznawcy buddyzmu? Podstawowymi wyznacznikami jest Ośmiostopniowa Ścieżka. Z jakich elementów się ona składa?
- Pogląd – aby pogląd był zgodny z zasadami przyświecającymi buddyzmowi, niezbędna jest dokładna znajomość Czterech Szlachetnych Prawd. To dzięki nim, możliwe jest kierowanie się w życiu odpowiednimi wartościami;
- postanowienie – wyznawca buddyzmu powinien zrezygnować z wyrządzania jakiegokolwiek zła. Niezbędne jest też wyrzeczenie się działania ze złym zamiarem;
- słowo – codzienne wypowiedzi nie mogą zawierać kłamstw, oszczerstw, ani wszelkiego rodzaju języka wpływającego na powstawanie konfliktów;
- czyn – haniebne czyny takie jak morderstwa czy kradzieże nie mogą być częścią dobrego życia;
- zarobkowanie – praca gwarantująca utrzymanie nie może szkodzić innym istotom żywym;
- wysiłek – podejmowanie wysiłku w życiu, powinno być związane ze szczerymi, dobrymi intencjami;
- uważność – uważność umożliwia zanurzenie w codzienności i zaangażowane wykonywanie przedsięwziętych czynności;
- medytacja – dzięki medytacji można osiągnąć stan, który pozwala pozbyć się swojego „ego” i poświęcić rozmyślaniom dotyczącym zarówno duchowości, jak i rzeczywistości.
Karma w buddyzmie
Aby zrozumieć czym jest karma, należy najpierw zapoznać się z dosłownym znaczeniem tego słowa – „działanie”. Karma jest działaniem, które podejmowane jest w świadomy sposób, i ma prowadzić do realizacji celu wpływającego na osobę wykonującą daną czynność lub na innych ludzi. W buddyzmie, nie jest ustalany odgórnie cel. Skutek może powstać w losowy sposób, bez konieczności określania go przed podjęciem zamierzonej akcji.
Jak buddyści rozumieją karmę i w jaki sposób interpretują wpływ bieżących działań na czas przyszły? Wyznawcy tej religii są zdania, że każdy czyn wpływa nie tylko na teraźniejszość. Ma on odbicie również w przyszłości.
Buddyzm, a niekończąca się wędrówka
Każda istota, która posiada zdolność odczuwania, podlega sansarze. To właśnie ten termin oznacza w buddyzmie „niekończącą się wędrówkę”. Jak ten termin rozumieją wyznawcy tej religii? Uznają oni, że ilość zebranej podczas życia karmy, wpływa na ich byt po zakończeniu ziemskiego żywota. To właśnie wtedy mają miejsce ponowne narodziny. Mogą one nastąpić w różnych miejscach – buddyzm uznaje aż sześć krain (bogów, tytanów, ludzi, zwierząt, głodnych duchów, piekła). W zależności od miejsca, w którym dana istota narodzi się na nowo, dostąpi szczęśliwego lub trudnego, ciężkiego żywota. Czasem interpretuje się te krainy nie w sposób dosłowny, ale używa się ich jako metafor określających różne stany umysłu.