Na całym świecie istnieją różnorodne religie – zarówno te, które oparte są na wierzeniach w jednego boga, jak i w mnogie bóstwa i istoty nadprzyrodzone. Religijność jest niezwykle ważnym elementem życia dla większości społeczeństw. Wierzenia wpływają nie tylko na życie poszczególnych jednostek, ale również determinują m.in rozwój kulturalny. Czym są religie monoteistyczne i politeistyczne? Jaka jest ich charakterystyka i które wyznania cieszą się na świecie największą popularnością?
Politeizm – charakterystyka
Politeizm jest w najprostszym rozumieniu wiarą w wielu bogów. Termin ten jest złożony z dwóch wyrazów greckiego pochodzenia: „poli” czyli wielu oraz „teizm” czyli bóg. Historia wierzeń tego typu rozpoczyna się już w starożytności. Najbardziej sztandarowym przykładem, który precyzyjnie uwidacznia ideę religii politeistycznych, jest mitologia – zarówno grecka, jak i rzymska.
Praktycznie wszystkie religie politeistyczne zakładają istnienie licznych istot boskich. Każda z nich powinna charakteryzować się jasno określonymi cechami charakteru, a także zajmować się konkretnymi sferami istnienia. Czasem bogowie w religiach politeistycznych utożsamiają się w pełnym stopniu z ludźmi, ale nie są określane jako wszechwiedzące oraz wszechmocne.
Monoteizm – wiara w jednego boga
Przeciwieństwem politeizmu jest monoteizm. Jego podstawowym założeniem jest wiara w jednego boga. Wyznawca religii monoteistycznej może czcić tylko jedną istotę boską – przyjęte powinno zostać wykluczenie istnienia innych tworów będących podobieństwem boga.
W rozumieniu religii monoteistycznych, bóg jest wszechwiedzący. Wszystko widzi i rozumie, a także ma moc, która nie może zostać pojęta ludzkim rozumem. Często można zetknąć się z terminem „wielkie religie monoteistyczne”. Zalicza się do nich przede wszystkim judaizm, islam oraz chrześcijaństwo. Ich wspólnym elementem jest związek z wierzeniami żydowskimi, a czasem można znaleźć źródła, które nazywają te wyznania religiami abrahamicznymi.
Najważniejsze monoteistyczne religie świata
To właśnie religie abrahamiczne mają największą na świecie liczbę wyznawców. Czym się charakteryzują i jakie są ich najważniejsze zasady?
- Chrześcijaństwo – jest to monoteistyczna religia, zaliczana do wyznań objawionych. Jej głównym fundamentem są nauki Jezusa Chrystusa, a święta księga to Biblia. Szacuje się, że obecnie chrześcijanie stanowią ponad 30% całego świata. Jaki jest Bóg, według chrześcijan? Jest wszechmocny i wszechwiedzący, a jego dziełem jest stworzenia świata duchowego, widzialnego i niewidzialnego. Bóg jest transcendenty wobec swojego stworzenia. Na pierwszy rzut oka może wydawać się, że istnienie Ducha Świętego, Jezusa i Boga, zaprzecza ideom monoteizmu. Są do jednak trzy osoby boskie, które stanowią jedynego Boga.
- Judaizm – jest to religia monoteistyczna, a jej wyznawcy wierzą w jednego Boga, który przyrzekł ludowi Izraela, że będzie go chronił i wspierał. W zamian, zażądał podporządkowania. Judaizm stanowił podstawę dla wykształcenia się chrześcijaństwa. Istnieją różne odmiany judaizmu, a najważniejsze z nich to judaizm ortodoksyjny, postępowy, konserwatywny, rekonstrukcjonistyczny oraz humanistyczny.
- Islam – jest to religia monoteistyczna, której główne zasady są zawarte w Koranie. Mahomet, główny prorok, mówi o tym, że objawienie, które przekazał Abraham, Mojżesz i Jezus, musi nastąpić ponownie. Jedną z podstawowych prawd jest to, że to sam Archanioł Gabriel objawił Mahometowi treść świętej księgi. Najważniejsze zasady, którymi muzułmanie kierują się w swoim życiu, to modlitwa 5 razy dziennie, post podczas ramadanu, wiara tylko w jednego Boga, jałmużna oraz pielgrzymka do Mekki.
Politeizm – gdzie można go spotkać?
Współcześnie najpopularniejszą religią politeistyczną jest hinduizm. Choć trudno jednoznacznie określić obowiązujące w tej religii zasady – ze względu na mnogość odłamów, istnieją podstawowe prawdy. Jedne z najważniejszy bóstw to Brahma, Wisznu i Saraswati. Czasem, uznaje się, że są one podporządkowane jednemu, najwyższemu bogu, a czasem uznaje się je za równoprawne istoty. Hinduiści wierzą, że bogowie co kilka tysięcy lat pojawiają się na ziemi, a ich celem jest ochrona ludzkości przed upadkiem i utratą wartości moralnych.
Inne religie politeistyczne to m.in. wierzenia starożytnych Greków i Rzymian, religia ludów słowiańskich przed przyjęciem chrześcijaństwa, a także tradycyjna religia chińska.