Menora jest świecznikiem o siedmiu ramionach – tradycyjnie, materiałem jej wykonania jest złoto. Wywodzi się ona z tradycji judaistycznych i stanowi niezwykle ważny symbol całej żydowskiej kultury. Pierwsza wzmianka o menorze mówi, że stała ona przed Arką Przymierza – następnie zajmowała miejsce w Jerozolimie. Projekt jej wykonania był autorstwa Mojżesza. Jaka jest dokładna historia menory i jakie jest jej znaczenie?
Menora – pochodzenie i historia
Tekst mówiący o tym, jak miałby zostać zbudowany świecznik, można znaleźć w Księdze Wyjścia znajdującej się w Biblii. To sam Bóg podyktował Mojżeszowi, jak ma wyglądać menora. Opis mówi, że miała zostać stworzona ze złota i to z jednej bryły w całości. Oryginalny opis pierwszej zbudowanej menory mówi o tym, że umieszczono ją w Pierwszym Przybytku kiedy to Izraelici przechodzili przez Jordan. Archeolodzy nie są zgodni co do tez mówiących o dziejach menory. Uznaje się, że świecznik mógł być umieszczony w Palestynie, następnie w Kartaginie, a kolejno w Betlejem. Z kolei naukowcy, którzy są ściśle związani z historią judaizmu, utrzymują, że menora przez cały czas była umieszczona w Watykanie.
Co symbolizuje menora?
Menora ma niezwykle bogatą symbolikę. Choć oczywiste jest jej powiązanie z narodem żydowskim, jest to jedynie jedno z jej znaczeń. Jaka symbolika wiąże się z tym siedmioramiennym świecznikiem o niebywałej wadze dla kultury judaistycznej?
- Światło i życie – związane jest to z tym, że Izraelici byli zobowiązani do świecenia przed Stwórcą i przed bliźnimi znajomością Boga i głoszonego przez niego słowa. To metaforyczne światło miało walczyć z poganami;
- Szałwia palestyńska – jest to roślina będąca źródłem nieśmiertelności. Dodatkowo, uznawana jest za niezwykle doskonałą i właśnie tę doskonałość ma odzwierciedlać menora;
- Oczy Jahwe – siedem ramion to element, który według niektórych oznacza oczy Jahwe. To samo znaczenie wiąże się też z bożą opatrznością;
- Siedem dni tygodnia – ramiona menory symbolizują stworzenie świata, czasem też stworzone siedem kontynentów.
Menora – zastosowanie i ciekawostki
Teksty stanowiące komentarze do Tory mówią o tym, że zakazane było odtwarzanie przedmiotów, które były umieszczone w świątyni. Jest to przyczyna tego, że większość spotykanych menor posiada liczbę ramion różną od 7. Ciekawym faktem jest też to, że to właśnie menorę wybrano na symbol umieszczony na izraelskiej fladze.
Co ciekawe, menora znajduje zastosowanie nie tylko podczas religijnych obrządków żydów. Można znaleźć ją też podczas liturgii chrześcijańskiej – najczęściej w kościołach wschodnich czy podczas nabożeństw odprawianych przez wspólnoty neokatechumenalne. Jest ona bowiem symbolem nie tylko drzewa Życia i znakiem przypominającym o Mojżeszu. Wiele osób zaangażowanych w życie Kościoła, wiąże menorę z Duchem Świętym. Siedem ramion, miałoby być drogowskazem do kierowania się w życiu dbałością o korzystanie z siedmiu darów Ducha Świętego. Menora stanowi też przypomnienie o tym, że Eucharystia i wszystko co się podczas niej dzieje, to dzieło Boga Ojca, który jednoczy stworzonych przez siebie ludzi i umacnia ich wiarę.
Menora kojarzy się przede wszystkim z kulturą Żydowską. Jednak wszystkie wyznania chrześcijańskie wywodzą się z Izraela – jest to miejsce zakorzenienia wierzeń katolików, protestantów, a nawet osób, których religią jest Islam. Menora, jako najważniejszy judaistyczny symbol, jest ważna nie tylko dla żydów, lecz także dla osób, które zaangażowane są w życie duchowe związane z Chrystusem.