Judaizm jest religią, która wpłynęła na rozwój innych religii monoteistycznych. Jej działanie można zaobserwować m.in poprzez analizę doktryny chrześcijańskiej i zasad islamu. Czym tak naprawdę charakteryzuje się Judaizm i jakie są jego najważniejsze zasady?
Najważniejsze elementy kultury judaistycznej
Historia judaizmu sięga aż drugiego tysiąclecia p.n.e. Jej źródłem są wierzenia plemion hebrajskich. Zasady tej religii są ściśle powiązane z żydami. Jakie są najbardziej charakterystyczne elementy kultury w społeczeństwie wyznającym judaizm?
- Szabat – konkretne zwyczaje obowiązujące w szabat mogą się różnić w zależności od miejsca na świecie. Generalnie jednak, polega on na powstrzymaniu się od pracy w okresie od zachodu słońca w piątek, do zachodu słońca w sobotę.
- Dieta – Żydzi nie mogą jeść produktów, które nie są koszerne. Zakazana jest m.in wieprzowina oraz owoce morza. W zależności od odłamu, niektórzy żydzi funkcjonujący w obecnym świecie, przestrzegają tych zasad ściśle, a inni pozwalają sobie na pewne odstępstwa.
- Obrzędy przejścia – z religią żydowską kojarzona jest bar micwa i bat micwa. Są to obrzędy potwierdzające dojrzałość religijną. Z reguły uroczystości te mają miejsce w 12 lub 13 roku życia. Judaizm wiąże się też z obrzezaniem – najczęściej po ukończeniu 1 tygodnia życia.
Jakie odłamy judaizmu można rozróżnić? Pierwszym z nich jest judaizm ortodoksyjny. Wiąże się on z koniecznością dosłownej interpretacji przykazań bożych i z nakazem ich ścisłego przestrzegania. Nie istnieje też możliwość modyfikacji żadnej z treści, która jest zawarta w świętym tekście. Judaizm reformowany nakazuje interpretowanie zasad zgodnie ze zmianami zachodzącymi w danym czasie. Jest to odłam nastawiony na elastyczność i dostosowywanie swoich wierzeń do aktualnych warunków życia.
Judaizm liberalny przyjmuje teorię mówiącą o tym, że dawne zasady są jedynie tradycją, pewnym elementem kulturowym. To właśnie dzięki niemu, możliwe było tak długie zachowanie tożsamości narodowej żydów, ale obecnie stosowanie się do tych zasad jest niepraktyczne i niepotrzebne. Ostatnim, z głównych odłamów judaizmu, jest judaizm konserwatywny. Uwzględnia on dawne zasady, ale zezwala na ich modyfikację w celu dostosowania ich do aktualnego stanu rzeczywistości. Jednocześnie wskazuje, że wszystkie zmiany powinny być dokonywane z pamięcią o tradycji i kwestiach wpływających na budowanie odrębności od innych narodów.
Podstawowe zasady judaizmu
Wyznawcy judaizmu wieżą w istnienie jednego Boga. Stwórca jest wieczny, a jego wizerunek nie jest cielesny. Słowa pochodzące od proroka są podstawą wiary ze względu na to, że byli oni wysłannikami Boga. Filarem tego wyznania jest to, że prawdy pochodzące od Boga są niezmienne i powinny być aktualne bez względu na dane czasy. Bóg w wierzeniach żydowskich jest nieomylny i wszechwiedzący. Nie można nic przed nim ukryć – zna wszystkie myśli, pragnienia i czyny każdego człowieka. Stwórca jest też sprawiedliwy – wynagradza dobro i karze zło.
A jak wygląda kwestia zbawienia w religii judaistycznej? Bóg zadecyduje o tym, kiedy pojawi się Mesjasz. W odpowiednim czasie zmarli powstaną z martwych i zostaną osądzeni. Dusza jest nieśmiertelna, a życie na ziemi to jedynie jeden z etapów istnienia.
Najważniejsze święta żydowskie
Święta żydowskie są obchodzone zarówno przez osoby głęboko wierzące, jak i przez tę część społeczeństwa, która po prostu ceni sobie narodową tradycję. Stałe daty uroczystości nie są ustalone. Wynika to ze stosowania kalendarza księżycowego – terminy różnią się w zależności od roku. Jakie święta są najważniejsze w religii judaistycznej?
- Pascha – odbywa się wiosną. Jest świętem upamiętniającym wyjście Izraelitów z Ziemi Egipskiej. Najbardziej charakterystycznym obrzędem jest przygotowywanie i wspólne spożywanie sederu – rytualnego dania.
- Chanuka – ma miejsce w zimie. Jej inną nazwą jest Święto Świateł. Znane obrzędy, dotyczące obchodzenia Chanuki, to przede wszystkim zapalanie świec na dziewięcioramiennym świeczniku. W tym czasie Żydzi obdarowują się prezentami – podobnie jak chrześcijanie podczas Bożego Narodzenia.
- Jom Kipur – przypada 10 dni po nowym roku. Podczas tego dnia, Żydzi udają się do synagogi i oddają się refleksji. Jom Kipur jest okazją do przemyślenia planowanych na nowy rok zmian i zastanowienia się nad swoim postępowaniem.
- Rosz Haszana – jest to żydowski Nowy Rok. W przeciwieństwie to tradycyjnego sylwestra, święto wyznawców judaizmu odbywa się jesienią.