Św. Jerzy (Saint George), nazywany także Jerzym Zwycięzcą to święty męczennik Kościoła chrześcijańskiego, należący do Czternastu Świętych Wspomożycieli. Jest on uznawany za ,,wielkiego męczennika” przez Kościół prawosławny. Mimo iż św. Jerzy żył naprawdę i jest postacią historyczną, to większość ludzi kojarzy głównie słynną legendę o walce świętego ze smokiem, która powstała w czasach średniowiecza. Jak wyglądał naprawdę życiorys św. Jerzego i jakim jest patronem?
Św. Jerzy – życiorys
Św. Jerzy urodził się w III wieku w Kapadocji, a zmarł 23 kwietnia 303 roku w Liddzie. Kapadocja jest najczęściej podawanym miejscem narodzin świętego, ale w źródłach można znaleźć także wzmianki o Coventry w Wielkiej Brytanii czy Ramleh, mieście znajdującym się aktualnie na terenie Izraelu. Według podań, matka św. Jerzego była Żydówką, a młody święty po śmierci ojca podążył w jego ślady i został żołnierzem armii rzymskiej, gdzie został trybunem i otrzymał tytuł hrabiego. Były to czasy cesarza Dioklecjana, który aktywnie i wytrwale prześladował chrześcijan i mimo iż, Jerzy nie popierał tych działań, musiał w nich uczestniczyć jako żołnierz. Sam był chrześcijaninem i wkrótce został skazany przez Dioklecjana na tortury i śmierć. Po rozmaitych torturach został ścięty mieczem i zmarł 23 kwietnia 303 roku śmiercią męczeńską.
Legenda o walce św. Jerzego ze smokiem powstała w czasie krucjat, a najwcześniejsze wzmianki pochodzą z XI wieku z terenów Kapadocji. Według legendy, pewne pogańskie miasto było męczone obecnością smoka, który zrobił sobie gniazdo na źródle wody, które zaopatrywało całe miasto. Wskutek tego, aby nabrać wody, mieszkańcy musieli prosić smoka o opuszczenie gniazda, oferując mu owcę każdego dnia, lub gdy jej nie znaleźli – wylosowaną dziewczynę. Pewnego dnia wylosowano księżniczkę, a gdy była już gotowa do złożenia w ofierze, zjawił się św. Jerzy, wykonał znak krzyża i unicestwił smoka. Wskutek tych wydarzeń całe miasto miało się nawrócić na chrześcijaństwo.
Czyim patronem jest święty Jerzy?
Św. Jerzy to przede wszystkim patron wielu krajów, w tym Anglii, Portugalii, Gruzji, Holandii, Niemiec, Rosji, Szwecji czy Litwy. Jest on także patronem chrześcijan palestyńskich, archidiecezji białostockiej oraz wileńskiej. Pod wezwaniem św. Jerzego powstało na przestrzeni wieków wiele zakonów i bractw rycerskich, ale jest on także patronem zwykłych ludzi – wędrowców, górników i kowali, żołnierzy, bednarzy, harcerzy i skautów, a nawet więźniów. 23 kwietnia, w rocznicę śmierci św. Jerzego w większości harcerstw jest obchodzony Dzień Św. Jerzego.
Kult świętego Jerzego
Wspomnienie liturgiczne św. Jerzego w Kościele katolickim jest obchodzone 23 kwietnia w Kościele powszechnym. W Polsce jednak jest inaczej, ponieważ tego dnia odbywa się uroczystość św. Wojciecha – patrona Polski. Z tego względu wspomnienie św. Jerzego w Polsce ma miejsce dzień później, 24 kwietnia. Co ciekawe, Kościół prawosławny wspomina św. Jerzego kilka razy w roku; 23 kwietnia/6 maja, 3/16 listopada, 26 listopada/9 grudnia oraz 23 listopada według kalendarza gregoriańskiego.
W ikonografii św. Jerzy jest zazwyczaj przedstawiany w legendarnej walce ze smokiem, gdzie święty jest ukazany jako rycerz na koniu, zabijający smoka. Czasami można także spotkać podobizny ze sceną męczeństwa, gdzie św. Jerzy jest ścinany mieczem. Jego atrybutami są anioł z koroną lub wieńcem laurowym, baranek, biała chorągiew rycerska lub lanca z czerwonym krzyżem. Scena zabijania smoka przez św. Jerzego jest często przedstawiana w heraldyce, na herbach różnych miast czy państw.
Znaczenie imienia Jerzy
Imię Jerzy pochodzi od greckiego imienia męskiego Georgios, które wywodzi się od wyrazu geos, oznaczającego ziemię. Z tego względu Jerzy oznacza w wolnym tłumaczeniu rolnika uprawiającego rolę, mężczyznę ziemi.
Zdjęcie główne: Święty Jerzy w kronice Norymberskiej z 1493 roku, domena publiczna