Pismo Święte – zarówno Stary, jak i Nowy Testament – często porusza tematykę miłości. Jednym z niezwykle ważnych fragmentów jest „Pieśń nad Pieśniami”. Znajduje się w Starym Testamencie i często jest określana jako dość kontrowersyjna. Na czym właściwie polega jej wyjątkowość?
Pieśń nad pieśniami – historia
Istnieje rozpowszechniona teoria, która głosi, że autorem Pieśni nad pieśniami jest Salomon. Dzisiaj wiadomo już, że informacja ta nie jest faktem historycznym, choć niektóre Kościoły protestanckie nadal w nią wierzą. Najprawdopodobniej ten fragment Biblii został napisany w okresie VI-III w. p.n.e. Badacze postawili taką tezę ze względu na charakterystykę języka. Mówi się o tym, że tekst ten był po prostu zbiorem pieśni weselnych. Możliwe też, że Pieśń nad pieśniami była utworem podsumowującym wykorzystywane podczas wesel przyśpiewki.
Obecnie dość tajemniczym zabiegiem wydaje się określanie podmiotów sformułowaniami „król” i „królowa”. Nie jest to jednak nic skomplikowanego. Nazewnictwo to ma swoje źródło w kulturze żydowskiej, gdzie parę młodą nazywa się właśnie tymi słowami. Istnieją też teorie mówiące o tym, że pieśń nad pieśniami jest jeszcze starsza. W treści można bowiem znaleźć porównania i nawiązania do pieśni miłosnych pochodzących z Egiptu, z czasów XIII wieku p.n.e. Jest to hipoteza, która wskazywałaby na to, że obecnie znana forma Pieśni nad pieśniami jest po prostu ostateczną redakcją zdecydowanie starszego dzieła literackiego.
Streszczenie Pieśni nad pieśniami
Cała księga składa się z sześciu pieśni. Główną tematyką jest tutaj miłość. Oblubieniec i Oblubienica nadają sobie imiona „Salomon” oraz „Sulamitka”. Treść została sformułowana w formie dialogu, a we wszystkich wydarzeniach bierze również udział chór. Jakie są najważniejsze elementy treści?
Akcja rozpoczyna się od momentu, w którym Oblubienica mówi o oczekiwaniu na Oblubieńca. Kiedy on zapukał do jej drzwi, powiedziała, że nie chce ponownie brudzić swoich nóg i ubierać się w swoją szatę. Podała mu rękę. Mężczyzna nie zrozumiał prawidłowo jej gestu i oddalił się. Sulamitka rozpoczęła poszukiwania, w trakcie których została okaleczona przez straż, która uznała ją za prostytutkę. Kobieta prosiła okoliczne mieszkanki o wsparcie i opowiedzenie Oblubieńcowi o jej wielkiej miłości. Pod koniec, mężczyzna wyznaje jej, że jest ideałem piękna.
W trzeciej pieśni, autor przedstawia wesele. Można wysnuć wniosek mówiący o tym, że dotychczas opisane wydarzenia były swego rodzaju okresem narzeczeństwa. Historia przedstawia rozwój relacji mężczyzny i kobiety. Rozpoczyna się od przyjaźni, wyznania miłości, następnie ukazany jest ślub i wyzwania, które przed dwojgiem ludzi stawia małżeństwo.
Pieśń nad pieśniami – analiza i interpretacja
Pieśń nad pieśniami jest wyjątkowym fragmentem w całym Piśmie Świętym. Wynika to z tego, że nie przedstawiono w niej osoby Boga. Na próżno można też szukać jakichkolwiek informacji dotyczących życia duchowego religijności. Pieśń nad pieśniami jest interpretowana na różne sposoby. Jeden z nich mówi, że jest ona po prostu tekstem opowiadającym o miłości, a każda pieśń stanowi odrębną całość. Język nie wskazuje na żadne sformułowania potoczne. Z tego względu też, uznaje się, że były to wzorcowe pieśni, wykorzystywane powszechnie podczas uroczystości weselnych. Niektórzy uczeni zwracają uwagę na to, że Pieśń nad Pieśniami można zinterpretować jako marzenie senne.
Powszechnie przyjęta i najczęściej wybierana jest jednak interpretacja alegoryczna. Zgodnie z nią, utwór jest metaforą opisującą miłość, którą Bóg obdarza naród wybrany. Oblubienica miałaby symbolizować naród żydowski, a Oblubieniec – miłosiernego Boga. Chrześcijanie najczęściej wskazują, że miłość opisywana w Pieśni nad Pieśniami dotyczy relacji:
- Bóg – Izrael
- Chrystus – wspólnota nowotestamentowego Kościoła
- Chrystus – zbawiona ludzkość, która ma zjednoczyć się w niebie
- Bóg – Matka Boża.
Istnieją teorie mówiące o tym, że naród Izraela został przedstawiony w idealizowanej formie. W tym rozumieniu nie miałby on być przedstawieniem żydów takimi, jacy byli w tamtym czasie, ale ukazywałby ich takich, jakimi mieliby się stać aby wstąpić do Królestwa Niebieskiego.
Kontrowersyjność Pieśni nad pieśniami
Pieśń nad pieśniami przez wiele stuleci budziła wątpliwości i była przyczyną dyskusji. Jej treść nie jest religijna, doszukiwanie się związku z wiarą jest dość mgliste, a w całej historii można odnaleźć wiele egipskich wpływów. Dodatkowo, niektóre fragmenty utworu śpiewano nawet w gospodach. Dodatkowym zarzutem był erotyzm, który wybija się na pierwszy plan. Były pewne okresy w historii chrześcijaństwa, w których zakazywano czytania Pieśni nad pieśniami. Co ciekawe – wątpliwości takie nie dotyczyły Żydów. Ostatecznie jednak, utwór znalazł się w Biblii i stał się tekstem interpretowanym jako metaforyczny opis miłości Boga do człowieka. Często cytuje się pewne wersety ze względu na piękno użytego języka. Wielu artystów czerpało inspirację z tego dzieła, a jego wpływy można zauważyć w wielu tekstach kultury.