Prawosławie jest odłamem religii chrześcijańskiej. W dużej mierze jednak różni się od powszechnie znanego katolicyzmu. Termin „prawosławie” obejmuje również kościoły orientalne i asyryjskie. We wszystkich odłamach niezwykle ważną rolę pełnią wizerunki świętych. Czym jest teologia i duchowość ikony?
Prawosławie – podstawowe prawdy wiary
Prawosławie ma wiele tez wspólnych z innymi wyznaniami chrześcijańskimi. Czynnikiem, który wyróżnia tę religię spośród innych jest kwestia pochodzenia Ducha Świętego. Jego źródłem jest bowiem nie tylko Bóg, ale również Chrystus. Prawosławie uznaje boskość Jezusa oraz gwarantuje ważne miejsce Matce Bożej.
Prawosławie nie uznaje czyśćca. Co za tym idzie – nie mają też prawa bytu odpusty. Człowiek po śmierci może trafić albo do nieba, albo do piekła. Przedstawiciele duchowieństwa niższego szczebla, nie mają obowiązku dotrzymywania celibatu. Wyznanie to jasno neguje też wniebowstąpienie Maryi. Zgodnie z doktryną, Matka Boża zmarła na ziemi, a do nieba zostało wzięte Jej ziemskie, fizyczne ciało.
Teologia i duchowość ikony
Ikony są stereotypowo wiązane jedynie z Rosją. Prawdą jest jednak to, że w czasie powstawania tej formy twórczości, Kościół nie był podzielony. Wszyscy chrześcijanie mieli styczność z ikonami i pobożnie je czcili. A czym tak naprawdę jest ikona? Definicja podaje, że można opisać ją po prostu jako obraz przedstawiający tematykę religijną – najczęściej wizerunek osoby świętej. Często są porównywane do wizerunków dewocyjnych będących przejawem wiary i manifestowania swojej więzi z Chrystusem.
Teologia i duchowość ikony wskazują, że nie należy interpretować ich jedynie jako dzieł kultury. Wyznawcy religii prawosławnej wierzą, że w ikonach jest obecny sam Bóg. Obrazy te dzielone są na kilka typów. Pierwszy z nich, przedstawia Jezusa. Drugi – Matkę Bożą, a trzeci – innych świętych. Można znaleźć też nietypowe ikony, na których znajdują się wizerunki osób ważnych dla wschodniego Kościoła. Najważniejszą ikoną w całym prawosławiu jest jednak ta, która przedstawia Trójcę Świętą.
Jak wyglądają ikony? Ich najważniejszym elementem jest wizerunek oblicza oraz zastosowane kolory. Twórcy zawsze rozpoczynali od głowy, a poprzez dobór barw wskazywali jaką myślą należy kierować się podczas interpretacji dzieła. Ikony są bardzo ważnym elementem całej kultury i tradycji prawosławnej. Znajdują się nie tylko w cerkwiach, ale również w domach osób wierzących. Wiele wyznań zdecydowało się na odrzucenie ikon, ale to właśnie kościół wschodni decydował się na ich zatrzymanie. Obecne rozważania teologiczne zachęcają do tego, aby coraz szersza grupa chrześcijan zaczęła traktować ikony, jako dziedzictwo wspólne dla wszystkich odłamów chrześcijaństwa.