Kolacja wigilijna to jeden z najważniejszych dni w roku, który jest obchodzony w każdym chrześcijańskim domu. Ze świętami Bożego Narodzenia wiąże się wiele przepięknych tradycji i zwyczajów. Jednym z nich jest przygotowywanie 12 potraw, które należy umieścić na wigilijnym stole. Jakie dania najczęściej pojawiają się w polskich domach i jaka jest ich symbolika?
Dlaczego na stole wigilijnym powinno pojawić się 12 potraw?
Podczas wigilii na stole powinno pojawić się 12 potraw. Zwyczaj ten jest związany z liczbą apostołów, która towarzyszyła Jezusowi podczas ostatniej wieczerzy. Kolacja powinna rozpoczynać się podzieleniem się opłatkiem, który nawiązuje do chleba, którym Jezus dzielił się ze swoimi uczniami. Niezwykle ważne jest to, aby każdy z domowników spróbował wszystkich dań – ma to zapewnić szczęście i powodzenie w kolejnym roku.
Dania wigilijne – lista
1. Barszcz czerwony
Barszcz czerwony z uszkami jest zupą, która najczęściej pojawia się na kolacji wigilijnej. Buraki są warzywami, które kojarzone są ze zdrowiem i mają zapewniać pomyślność. Osoba, która podczas wigilii zje chociaż łyżkę barszczu, będzie w przyszłości cieszyła się zdrowiem i wyjątkową urodą.
2. Pierogi z kapustą i grzybami
Pierogi z kapustą i grzybami są nawiązaniem do wierzeń przodków. Grzyby uznawane były za produkt łączący się ze światem dusz zmarłych bliskich – rosną bowiem w ciemnych zakamarkach, w bliskości ziemi. Właśnie dlatego do tradycji bożonarodzeniowych przeniknęło jedzenie różnych potraw, które w swoim składzie zawierają grzyby.
3. Kluski z makiem
Kluski z makiem często pojawiają się na stole wigilijnym – jednak nie w każdym regionie polski. Inna nazwa na tę potrawę to makiełki. Podawane są przede wszystkim na Śląsku. Jest to danie, które miałoby zapewnić rodzinie zjednoczenie i bliskość. Z reguły jedzono je na sam koniec kolacji, a na stole pojawiały się również podczas kolejnych dni świątecznych.
4. Piernik
Piernik w odległych czasach był utożsamiany ze słodyczem, który dostępny był tylko osobom o wysokim statusie społecznym. Zyskał miano potrawy luksusowej, na którą niektóre rodziny mogły do niedawna pozwolić sobie jedynie 24 grudnia.
5. Chleb
Chleb to symbol bogactwa oraz dobrobytu. Jest też nawiązaniem do dzielenia się Jezusa z Apostołami – podobną wartość symboliczną ma opłatek.
6. Ryba po grecku
Ryba po grecku podawana jest w różnych forma. W niektórych domach można spotkać się ze zwyczajem przygotowywania jej na zimno, a w innych – na ciepło. Brak jest jednoznacznej symboliki związanej z tym daniem, ale nieprzerwanie od setek lat pojawia się na polskich stołach – jej pierwowzór to ryba, która była duszona w winie razem z różnorodnymi owocami i warzywami.
7. Zupa grzybowa
Zupa grzybowa często uzupełnia bardziej intensywny barszcz czerwony, w niektórych regionach Polski wybiera jest z kolei zamiast niego.
8. Kompot
Kompot z suszu doskonale uzupełnia pozostałe dania – pozytywnie wpływa na procesy trawienne. Z reguły znajdują się w nim gruszki, które w pogańskiej kulturze wiązały się z długowiecznością. W kompocie można znaleźć też jabłka, których zjedzenie w wigilijny wieczór ma być zapowiedzią spotkania miłości. Z kolei rodzynki lub figi nadające kompotowi słodyczy to znak obfitości i bogactwa.
9. Karp
Jak wiadomo, podczas świąt Bożego Narodzenia królują ryby. Najpopularniejszym gatunkiem jest karp. Wynika to z tego, że od wielu dekad jest on łatwo dostępny – jego hodowla nie wymaga dużych nakładów finansowych. Niewygórowana cena zagwarantowała spopularyzowanie się karpia w galarecie podczas wieczerzy wigilijnej.
10. Sernik
Sernik to popularne ciasto, które podczas wigilii Bożego Narodzenia symbolizuje odrodzenie i narodziny Chrystusa. Jest też pewnym nawiązaniem do pasterzy, którzy pilnowali owiec – będących w owym czasie popularnym źródłem sera.
11. Sałatka jarzynowa
Z sałatką jarzynową ciężko powiązać określoną symbolikę. Jest to jednak klasyczne danie podawane podczas wszelkich spotkań z rodziną i przyjaciółmi. Nie mogłoby więc zabraknąć jej również na stole wigilijnym.
12. Kapusta z grochem
Kapusta jest rośliną powszechnie kojarzoną ze zdrowiem i z ochroną przed chorobami. Czasem interpretowana jest też jako symbol odrodzenia. Podczas wigilii pojawia się wiele dań z kapustą, a wszystkie z nich mają zaoferować domownikom ochronę przed zachorowaniem.