Chrzest Polski to wydarzenie historyczne, które zdeterminowało dalszy rozwój kraju. Mieszko I rozpoczął proces chrystianizacji początkowo przede wszystkim z perspektywy politycznej. Jak chrzest wpłynął na mieszkańców terenów Rzeczpospolitej, jak rozwijała się kościelna organizacja i jakie długofalowe skutki wiążą się z tym wydarzeniem?
Dlaczego Mieszko I zdecydował się na chrzest?
Główną kwestią, która skłoniła Mieszka I do podjęcia wyzwania chrystianizacji kraju, to dążenie do uniknięcia podporządkowania Rzeczpospolitej państwu Cesarskiemu. Możliwe było wejście w sojusz z Czechami, a także wzmocnienie więzi z innymi chrześcijańskimi państwami. Władca liczył na to, że wzrośnie jego autorytet i będzie mógł stworzyć bliższy związek z poddanym ludem. Jedną z głównych pobudek były też plany stworzenia prężnie funkcjonującej organizacji kościelnej, która pomoże w ustrukturyzowaniu administracji państwowej i ogólnego porządku w całym funkcjonowaniu polski na różnych obszarach.
Skutki chrztu Polski
Przyjęcie przez Mieszka I chrztu miało ogromne znaczenie z punktu widzenia rozwoju kultury i polityki. Odejście od pogańskich zwyczajów rozpoczęło kształtowanie nowych tradycji i zwyczajów. Praktycznie cały tryb życia zaczął ulegać procesowi całkowitej modyfikacji. W niektórych regionach ludność zjednoczyła się dzięki wierze w jednego Boga – jednak nie wszędzie. Drastyczna modyfikacja sfery funkcjonowania religijnego wzbudziła w niektórych społecznościach sprzeciw i bunt.
Polska mogła utożsamić się z innymi chrześcijańskimi krajami europejskimi, a organizacja kościelna zaczęła utwardzać w strukturze państwowej praktykowanie wiary. Parafie stały się podstawowymi jednostkami gromadzącymi ludność, a z państwa plemiennego Polska zaczęła się przekształcać w nowoczesny, jednolity organizm. Państwo Polan zjednoczyło się, i utworzono w nim wiele biskupstw. W tym czasie Krzyżacy założyli także chełmińskie biskupstwo, a na cześć Ottona III powołane zostało arcybiskupstwo gnieźnieńskie.
Wszystkie przyczyny są bezpośrednio związane z występującymi później skutkami. Najważniejszą kwestią jest zapobieżenie rozpadowi Polski na coraz bardziej autonomiczne obszary plemienne. Odejście od pogańskich zwyczajów sprzyjało jednoczeniu ludzi i umożliwiło rozpoczęcie kształtowania spójnej tożsamości narodowej. Do Polski zaczęli przyjeżdżać duchowni. Znali oni pismo i język łaciński. Państwo Polan mogło rozwijać się dzięki nim na płaszczyźnie międzynarodowej, a dzięki wykształceniu księży i zakonników kultura pod postacią architektury i sztuki sakralnej zaczęła się dynamicznie rozwijać. Przywieźli oni też na słowiańskie tereny nową wiedz dotyczącą rolnictwa.
Po przyjęciu chrztu, Mieszko mógł ożenić się z księżniczką Dobrawą. Sojusz z Czechami sprawił, że rozpadł się układ czesko-wielecki. Mieszko mógł od raz pokonać Wichmana i zakończyć spór z Wieletami. Dodatkowo, Polska zbliżyła się z panami Saksonii i zyskała sojusz skierowany przeciwko ludom połabskim. W wyniku chrztu Mieszka I ukrócono ekspansję niemiecką na terenach należących do Słowian. Korzyścią dla władcy było ogłoszenie tezy, że powierzone mu rządy pochodzą od samego Boga. Jego autorytet znacznie wrósł, a postępowanie skierowane przeciwko władcy uznawano za bluźnierstwo.
Fot: Chrzest Polski, fresk w Gnieźnie w pobliżu katedry, Aung, wikimedia, domena publiczna